„Brzdęk”

Mam szczególny sentyment do letnich burz. Dzika symfonia pełzających pomruków, tajemniczych trzasków, dudniących łomotów i kojącego szumu deszczu uderzającego o szybę, kojarzy mi się z wakacjami spędzanymi w dzieciństwie z ukochaną babcią w leśniczówce na Suwalszczyźnie. Widzę siebie w małym pokoiku na poddaszu, pachnącym rozgrzanym drewnem. Co robię? Oczywiście czytam. Obok mnie leży wielki, czarny pies. Promienie słońca nieśmiało przedzierają się przez resztki burzowych chmur i tańczą na aksamitnym psim futrze. 

„Choć dźwięków nie widać, możemy je złapać. I zachować sobie na później” czytamy w niezwykłej książce „Brzdęk”, nominowanej do tegorocznej Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, autorstwa Pawła i Piotra Sitkiewiczów, Agaty Królak (której zawdzięczam m.in. moją ukochaną książeczkę „Miasto śpi”) oraz Ani Witkowskiej. 

Ale jak schwytać dźwięk? Po pierwsze: słuchajmy. Nasze otoczenie pełne jest odgłosów: niektóre z nich nas denerwują, chcemy od nich uciec, inne z kolei są intrygujące, coś nas do nich ciągnie, jak magnes, zdarzają się i takie, które z miejsca kochamy. Ich ślad i emocje, które wywołują, pozostają w nas w postaci wspomnień, marzeń, obrazów. Gołębie gruchające za oknem kojarzą mi się na przykład z latem w mieście, podobnie jak odgłosy remontów, rechot żab z małym zielonym domkiem na Podlasiu, a piosenki Vana Morrisona z długimi podróżami samochodem, które odbywałam z moim ojcem.

Zapamiętujmy te ważne dla nas dźwięki, uczmy się ich, naśladujmy, opowiadajmy, zapisujmy, rysujmy i malujmy. Dzięki temu zachowany je na dłużej. Z dziećmi, które mają w sobie olbrzymie pokłady ciekawości świata i spontanicznej, twórczej energii, takie działania to najlepsza zabawa. Jak szczeka pies, a jak miauczy kot? Od tego możemy zacząć. „Skrzyyyyp, tup, tup, tup, łubu-dubu – co to za historia? Narysuj ją.” Albo „pognieć kartkę, co słyszysz?”

Potem robi się lekko pod górkę. Bo jak zapisać muzykę, która jest przecież „bardziej skomplikowana niż miauczenie kota”. Jednak autorzy tej książki nie cofają się przez trudnymi wyzwaniami. W prosty i bardzo atrakcyjny sposób, przystosowany do najmłodszych odbiorców, przy pomocy wyrazistych, mocnych, pobudzających wyobraźnię ilustracji, przedstawiają nam bogaty świat dźwięków i sposoby na to, jak twórczo przetwarzać nasze najgłębsze, najbardziej spontaniczne doznania. Wspaniała, niezwykle cenna książka. 

Brzdęk
Paweł i Piotr Sitkiewicz, Agata Królak, Ania Witkowska
Muzeum Narodowe w Gdańsku

Książka nominowana do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy